१८ चैत्र, काठमाडौं । आज विश्वभरका मानिसहरूले अरुलाई फुल अर्थात मूर्ख बनाउने परम्परा रहेको छ।
प्रत्येक वर्ष ‘अप्रिल १’ मा हुने अप्रिल फुल डे-विभिन्न संस्कृतिहरूले धेरै शताब्दीदेखि मनाउँदै आएका छन्, यद्यपि यसको वास्तविक उत्पत्ति रहस्य नै छ।
अप्रिल फुल दिवसका परम्पराहरूले अरूलाई ठगहरू वा व्यावहारिक ठट्टाहरू खेल्ने रुपमा समावेश हुने गर्दछ, प्रायः अप्रिल फुल अन्त्यमा ‘प्रयाङ्क’ को विषयमा जानकारी दिन यो ‘डे’ बनाइने गरिन्छ।
जबकि यसको सही इतिहास रहस्यमा डुबेको छ, मिडिया र प्रमुख ब्रान्डहरूद्वारा अप्रिल फुल ‘डे’ जोक्सको अंगालोले अनौपचारिक छुट्टीको लामो जीवन सुनिश्चित गरेको छ।
अप्रिल फुल दिवसको उत्पत्ति
केही इतिहासकारहरूको अनुमान छ कि अप्रिल फूल दिवस १५ सय ८२ को हो, जब फ्रान्सले जुलियन क्यालेन्डरबाट ग्रेगोरियन क्यालेन्डरमा परिवर्तन गर्यो, जसलाई १५ सय ६३ मा काउन्सिल अफ ट्रेन्टले आह्वान गरेको थियो। जुलियन क्यालेन्डरमा, हिन्दू पात्रोमा जस्तै, नयाँ वर्ष। ‘अप्रिल १’ वरिपरी वसन्तको साथ सुरु भयो।
समाचार प्राप्त गर्न ढिलो भएका वा नयाँ वर्षको शुरुवात जनवरी १ मा सरेको र मार्चको अन्तिम सातादेखि अप्रिल १ सम्म यसलाई मनाउन जारी राखेका व्यक्तिहरू ठट्टा र ठट्टाको बट बने र अप्रिल अर्थात (मूर्खहरू) भनिन थालियो। यी ठट्टाहरूमा कागजी माछाहरू तिनीहरूको पीठमा राखिएको र पोइसन डीएभ्रिल (अप्रिल माछा) भनेर चिनिएको समावेश थियो, जसलाई जवान, सजिलै समात्ने माछा र एक मूर्ख व्यक्तिको प्रतिक भनिन्छ।
इतिहासकारहरूले अप्रिल फुल दिवसलाई आनन्दका लागि ल्याटिन जस्ता चाडपर्वहरूसँग पनि जोडेका छन्, जुन प्राचीन रोममा मार्चको अन्त्यमा साइबेलेको पंथका अनुयायीहरूले मनाउन्थे। यसमा भेषमा लुगा लगाउने र सँगी नागरिकहरू र मजिस्ट्रेटहरूलाई पनि खिल्ली उडाउने व्यक्तिहरू समावेश थिए र आइसिस, ओसिरिस र सेथको इजिप्टियन किंवदंतीबाट प्रेरित भएको भनिएको थियो।
त्यहाँ पनि अनुमान छ कि अप्रिल फुल डे वर्नल इक्विनोक्स, वा उत्तरी गोलार्धमा वसन्तको पहिलो दिनमा बाँधिएको थियो, जब मदर नेचरले परिवर्तनशील, अप्रत्याशित मौसमको साथ मानिसहरूलाई मूर्ख बनाएका थिए।
अप्रिल फुल ‘डे’ ‘प्रयाङ्क’
आधुनिक समयमा, मानिसहरूले विस्तृत अप्रिल फुल ‘डे’ जोक्सहरू सिर्जना गर्न धेरै हदसम्म गएका छन्।