याेगेन्द्र खरेल
०५ असार, लिस्वाेन पाेर्चुगल । युराेपेली मुलुकमध्ये पाेर्चुगलमा आप्रबासीहरुकाे लागी काम गर्न , रेसिडेन्सि प्राप्त गर्न , परिवारिक मिलन लगायतमा निकै सहज छ l यस देशमा छिरिसकेपछि काम संगसंगै आधारभुत कागजी प्रकृया पुरा गर्दै गएपछि निश्नित समय अवधि संगै अस्थाई हुदै स्थाई बसाई अनुमति प्राप्त गर्न सकिन्छ l यहि अवधिमा परिवारका सदस्यहरुलाई समेत यहाँ झिकाई परिवारका सदस्यहरु संगै रमाउन पाईने भएकाले पनि अधिकांश आप्रवासिहरुकाे राेजाईकाे मुलुक बनेकाे छ पाेर्चुगल
यहाँ बिभिन्न देशका नागरिकहरुसंगै नेपालिहरुकाे संख्या पनि उल्लेख्य छ l कार्यस्थल, सडक , पार्क लगायतका स्थानमा सुनिने नेपालि भाषाले नेपालिहरुकाे उल्लेख्य उपस्थिति रहेकाे सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ l तर यकिन कति संख्यामा नेपालिहरु छन त पाेर्चुगलमा ? याे प्रश्न अनुत्तरित नै छ अहिले सम्म l यहाँ कति संख्यामा नेपालिहरुकाे बसाेबास छ भन्ने बारे तथ्यांक संकलन गर्ने कार्य बाणिज्यदुताबासले गर्नुपर्ने थियाे तर बाणिज्यदुताबास संग त्यस्ताे कुनै भरपर्दाे तथ्यांक छैन l यहाँ करिब चालिस/ पैचालिस हजारकाे हारहारिमा नेपालि छन कि भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ l यहाँ बाणिज्यदुताबास ,एनआरएनए , बिभिन्न जातिय भेगिय राजनितिक संघसस्थाहरु छन र संघसस्थाहरु फुटाउने बनाउने क्रम जारि नै छ l तर यि संस्थाहरुले सन्ताेषजनक कार्यसम्पादन गर्न सकिरहेका छैनन भन्ने आराेप लाग्ने गरेकाे पाईन्छ l यहाँ रहेका नेपालिहरुकाे तथ्यांक संकलन गर्ने , उनिहरुकाे समस्या पहिचान गरि समस्या समाधानमा सहजिकरण गर्ने कार्य संघसंस्थाहरुले गर्नुपर्नेहाे तर राजनितिक आग्रहपुर्वाग्रहले थिलाेथिलाे परेर चुइटिएर बिभाजित भएका एनआरएनए लगाएत संघसस्थाहरुलाई आफ्नै धाेतिटाेपि स्याहार्न मुस्किल छ l यस्ताे अबस्थामा पुगेका संघसस्थाहरुले केहि राम्राे गर्लान त ? आशा गर्ने ठाँउ देखिदैन
विवादित तथा बिभाजित संघसस्थाहरु तथा निरिह बाणिज्यदुताबास भएपछि यहाँ रहेका नेपालिहरुले अभिभावक बिहिन भएकाे अनुभव गर्नु स्वभाविक नै भयाे l प्रदेशकाे ठाँउ बढ्दाे आप्रवासिहरु भएकाे ठाँउमा कति बेला कुन समस्या संग जुध्नुपर्छ त्यसकाे कुनै ठेगान हुदैन l यहाँ अहिले समस्यामा परेकाे मान्छेले समस्या सुनाउने र समाधानकाे आशा गर्ने कुनै भरपर्दाे ठाँउ छैन l मनमा भएकाे पिडा सुनाएर मन हल्का गराउने ठाँउ छैन l समस्या पर्याे भने सहयाेग गर्ने याे छ है भनेर मन ढुक्क गराउने ठाँउ छैन l हजाराै काे संख्यामा रहेका नेपालि नेपालि बिचमा समस्या हुदा बैमनस्यता उत्पन्न हुदा तिनिहरुलाई एकताकाे सुत्रमा बाँध्ने , आपसि भाईचाराकाे भावना जागृत गराउदै लैजाने l म, तपाई र हामि नेपालि हाै भन्ने भावना स्थापित गराउन सहजिकरण गर्ने हामि सबैकाे साझा संस्थाकाे रुपमा हामिलाई राजदुताबास चाहिएकाे छ यहाँ l
बिभिन्न देश हुदै बिभिन्न नियत बाेकेका केहि नेपालिहरु पनि भित्रियका छन यहाँ l काेहि पैसा कमाउन हतार भएका , काेहि अराजक राजनितिकाे भुत चढेका , काेहि याैनपिपाशु l ठुलाे संख्यामा नेपालिहरु रहेकाे पाेर्चुगलमा यस्ता खराब आचरण तथा नियत भएका मानिसहरु निकै कम संख्यामा छन तर समाज बिगार्न धेरै खराब मान्छेहरु नचाहिँदाे रहेछ l यिनै थाेरै संंख्यामा रहेका खराब मान्छेहरुले नेपालि लाई नै ठगि गर्ने , नेपालि चेलिहरुलाई ललाईफकाई वा डरधम्कि देखाई याैनहिंसा गर्ने गरेका घटनाहरु बाहिरिने क्रम बढ्दै जानु नेपालि समुदायकाे लागि दुखद् तथा दुर्भाग्यपुर्ण हाे l नेपालि ले यसाे गर्छन रे उसाे गर्छन रे भन्ने नराम्राे प्रभाब अन्य समुदायमा पर्न गयाे भने हाम्राे यहाँकाे बसाई पक्कै सहज हुने छैन l त्यसैले यि गलत नियतभएका नेपालि नागरिकहरुलाई समयमै कानुनी दायरामा ल्याई पिडितहरुलाई न्याय दिलाउन सकेमा यस्ताे प्रबृत्तिकाे अन्त्य हुने थियाे अनि नेपालि ले नेपालि लाई नै ठग्ने र ब्ल्याकमेल गर्ने कार्यकाे अन्त्य हुने छ l समस्याकाे सहि पहिचान गर्न , समस्या सामधान गर्दै पिडितलाई न्याय र पिडकलाई कार्बाहि गर्दै आपसि मेलमिलापकाे लागि सहजिकरण गर्न यहाँ नेपालि राजदुताबास चाहिएकाे छ l
नेपालिहरुकाे बढ्दाे संख्या रहेकाे पाेर्चुगलमा नेपालि राजदुताबास नहुदा बिभिन्न कागजि प्रक्रियामा समेत निकै शास्ति बेहाेर्नुपरेकाे छ l यहाँ रहेका नेपालिहरु पासपाेर्ट लगायत नेपालमा रहेकाे काराेबार गर्नुपर्दा फ्रान्स स्थित राजदुताबासकाे भर पर्नुपर्ने हुदाँ काममा निकै ढिलासुस्ति हुने गरेकाे गुनासाे प्रसस्तै सुन्न पाईन्छ l फ्रान्स स्थित राजदुताबासबाट पाउने सेवा नै सुस्त र झन्झटपुर्ण हुने र चाँहेकाे बेला चाँहेकाे काम समयमै सम्पन्न गर्न गाह्राे भईरहेकाे छ l याे समस्या पाेर्चगलमा रहेका अधिकांश नेपालिहरुले भाेग्ने मुख्य समस्या नै हाे l याे समस्याबाट मुक्त हुन र चाँहेकाे बेला राजदुताबासले दिने सेवासुबिधाहरु प्राप्त गर्न हामिलाई नेपालि राजदुताबास चाहिएकाे छ l
यहाँकाे हावापानी नेपालकाे हावापानीसंग मिल्दाेजुल्दाे भएकाले नेपालीहरुकाे लागी यहाँकाे बसाई सहज हुनसक्दछ l यहाँ थाेरै लगानीबाट समेत सजिलै ब्यावसाय शुरु गर्न सकिने भएकाले यहाँ थाेरै लगानी गर्नेहरुकाे लागी समेत उपयुक्त छ l यहाँकाे मुख्य आयस्राेत कृषि र पर्यटन हाे , कृषि र पर्यटनकाे उच्च सम्भावना रहेकाे नेपालले यस्ता देशहरु संग सम्बन्ध स्थापीत गर्न सकेमा नेपालकाे कृषि तथा पर्यटन ब्यावसाय काे बिकाशमा टेवा पुग्ने नै छ l यहाँ राजदुताबास स्थापना गरि पाेर्चुगल नेपाल बिच मैत्रिपुर्ण सम्बन्ध स्थापित गर्न सकेमा नेपाल ले यहाँ बाट राम्राे फाईदा लिनसक्ने छ l
पाेर्चुगलकाे मुख्य आयस्राेत मध्ये कृषि पनि एक हाे l आधुनिक र ब्यावसायिक कृषि प्रणाली अपनाउदै कृषिमा राम्राे प्रगति गर्दै गईरहेकाे यस देश संग नेपालले मैत्रिपुर्ण सम्बन्ध स्थापित गर्दै कृषि सिप, अनुभव , प्रबिधि , बिउबिजन र जनशक्ति आदिकाे आदानप्रदान गर्दै नेपालमा पनि आधुनिक तथा ब्यावसायिक कृषि प्रणालि अपनाउन सकेमा धरासायी हुँदै गईरहेकाे नेपालकाे कृषि प्रणालीकाे बिकाशमा ठुलै प्रगति गर्न सकिने देखिन्छ l त्यतिमात्र हाेईन यहाँकाे ब्यावसायिक सहजताकाे भरपुर उपयाेग गर्दै नेपाली ब्यावसायिहरुले नै नेपालकाे कृषि लगायत अन्य उत्पादन पाेर्चुगल हुँदै बिश्व बजार सम्म पुर्याउने र निर्यात सुनिश्चितता हुने समेत ठुलाे सम्भावना रहन्छ l यसकाे लागी नेपाल सरकारले पाेर्चुगलमा राजदुताबास स्थापना गरि दुबै देशकाे सम्बन्ध सुधार गर्दै दुबै देश बिच सहकार्य गर्दै अगाडि बढ्ने वातावरण नेपालले निर्माण गर्नुपर्ने हुन्छ l
यहाँकाे अर्काे मुख्य आयस्राेत अन्तर्गत पर्यटन ब्यावसाय पर्दछ l यहाँ युराेपेलि देश तथा अन्य देशबाट हरेक बर्ष प्रशस्त पर्यटकहरु भित्रिने गर्दछन l नेपाल पनि पर्यटनमा उच्च सम्भावना बाेकेकाे देश हाे l यदि नेपालले पाेर्चुगल संग मैत्रिपुर्ण सम्बन्ध स्थापित गर्दै पर्यटन ब्यावसायकाे स्तर उन्नति गर्दै पर्यटक आकर्षण सम्बन्धि सिप र अनुभव आदानप्रदान गर्दै पर्यटन ब्यावसायमा सहकार्य गर्न सकेमा नेपालले धेरै नै फाईदा लिन सक्दछ l पाेर्चुगल सरकारकाे अनुमति लिएर, यहाँ भित्रिने पर्यटकहरुबिच नेपालका पर्यटकिय स्थानहरुकाे ब्यापक प्रचारप्रसार गर्नसकेमा नेपालमा भित्रिने पर्यटकहरुकाे संंख्यामा उल्लेख्य बृध्दि हुने सम्भावना रहन्छ l यहाँ आएका पर्यटकहरुलाई अबकाे गन्तब्य नेपाललाई बनाउनु पर्छ है भन्ने गराउन नेपालका ऎतिहासिक , धार्मिक , प्राकृतिक , साँस्कृतिक बिविधताकाे ब्यापक प्रचार प्रसार गर्नुपर्ने हुन्छ l यहाँ भित्रिने हरेका पर्यटकहरुलाई नेपालका पर्यकिय स्थलहरुकाे बारे बिस्तृत जानकारि गराउन सकेमा अर्काे गन्तब्यकाे रुपमा नेपाललाई अबस्य राेज्ने नै छन l नेपालकाे पर्यटकिय स्थानकाे ब्यापक प्रचारप्रसार गर्दै कम लगानि मै यात्रा गर्न खाेज्नेहरुलाई समेत समेट्ने गरि पर्यटक प्याकेज कार्यक्रम सन्चालन गर्न सकेमा नेपालले धेरै संख्यामा पर्यटकहरु भित्र्याउन सक्दछ l यसकाे लागी पाेर्चुगल जस्तै पर्यकिय सम्भावना भएका देशहरु संग सहकार्य गर्नु आवस्यक देखिन्छ l
यसरि पाेर्चुगलमा नेपालि राजदुताबास स्थापना गर्दै गर्दा यहाँ रहेका नेपालि समुदायकाे दैनिकि सहज हुने संगसंगै समग्र नेपालकाे कृषि , पर्यटन र आर्थिक बिकाशमा थप टेवा पुग्ने भएकाले यसकाे लागि सबैले आ आफ्नाे ठाँउबाट सक्दाे पहल गर्न सकेमा हामि सबैकाे हित हुने नै छ l यस बिषयमा नेपालकेा सम्बन्धित निकायलाई निरन्तर घच्घच्याँई रहनुपर्दछ l
जय देश जय नेपाल